ابزار روشنایی قبل از ورود برق در ایران.قسمت اول: شمعدان‌ها تاریخ انتشار: 99/06/05

ابزار روشنایی قبل از ورود برق در ایران.قسمت اول: شمعدان‌ها

مولد برقی در دوره قاجار و در زمان پادشاهی ناصر الدین شاه وارد ایران شده است. اما پیش از ورود برق در ایران از چه ابزار روشنایی برای تامین نور در شب استفاده می شد؟

ابزار های روشنایی از دوره قبل از اسلام تا ورود برق را میتوان به چند دسته تقسیم کرد. یکی از این دسته ها شمعدان ها هستند که همگی با این ابزار روشنایی آشنا هستیم شمعدان ها با اینکه دیگر ابزار روشنایی  مورد استفاده برای  تامین نور منزل و سایر فضاها محسوب نمی شوند ولی همچنان به عنوان عنصری تزیینی در بخشی از منزل کاربرد دارند و گاه برای تلطیف فضا از این این ابزار روشنایی برای روشنایی بخشی به فضا استفاده می شود.

شمعدان ها در دوره های مختلف به شکل های گوناگون ساخته  شده است.بد نیست در این بخش سفری به موزه ها داشته باشیم و شمعدان های ساخته شده در ایران را بشناسیم.

ابتدا از دوره قبل از اسلام شروع خواهیم کرد. چندین شمعدان ستون مانند از پیش از اسلام باقی مانده اند که نمونه ای از آن در موزه بوستون موجود است. این شمعدان ها دارای یک محور استوانه ای همراه با انحناهایی روی آن هستندکه بر روی پایه ای به شکل پای جانور ایستاده اند و یک صفحه بشقاب مانند در بالای این محور قرار گرفته است.

پس از اسلام علاوه بر این  شمعدان های استوانه ای ساخت شمعدان های زنگی شکل نیز رواج پیدا کرد.این نوع شمعدان ها همانطور که از اسمشان پیداست دارای بدنه ای به شکل زنگ بودند که بر روی آن ساقه یا گردن استوانه ای شکل قرار میگرفت.روی بدنه زنگ شکل این شمعدانها با انواع نقوش گیاهی،حیوانی و گاه نقش انسان تزیین شده است.نمونه هایی از شمعدان زنگ شکل در موزه های ارمیتاژ روسیه ، لوور فرانسه و متروپولیتن نگهداری میشود.ساخت این شمعدان ها تا دوره صفوی رواج داشته است.

در دوره صفوی ساخت شکل دیگری از شمعدان ها رواج گرفت که به شکل استوانه ای ساده بودند که هم به عنوان شمعدان کاربرد داشتند و هم به عنوان مشعل. بر روی بدنه استوانه ای شکل این شمعدان ها با انواع نقوش گیاهی و گاه نوشته هایی به خط نستعلیق تزیین شده است.از این نوع شمعدان ها دو نمونه در موزه ویکتوریا و آلبرت لندن و متروپولیتن نگهداری می شودهمچنین اگر سری به موزه آستان قدس در مشهد زده باشید حتما نمونه ای از این شمعدان ها را دیده اید.

در دوره قاجار نیز نوعی از شمعدان ها ساخته می شد که دارای بدنه ای استوانه ای شکل همراه با کاسه ای وارونه بر روی بدنه هستند که گاه این کاسه به شکل گل ساخته شده است.

به طور کلی شمعدان‌هایی با فرم‌های گوناگون در طول دوره های مختلف تاریخی ساخته می شدند اما از تعداد آثار به جا مانده از دوره های مختلف می توان تشخیص داد که شمعدان هایی که پیشتر درمورد آن ها توضیح داده شد شمعدان‌های غالب دوره‌های مختلف بوده اند و بیشتر از سایر فرم‌ها ساخته شده و مورد استفاده قرار میگرفتند.

اگر به دیدن شمعدان‌های ایرانی علاقمند هستید و فرصت سر زدن به موزه‌ها را ندارید نمونه‌های مختلفی از شمعدان‌های ساخته شده به دست هنرمندان و صنعتگران ایرانی در موزه متروپولیتن نگهداری میشود که با یک کلیک ساده میتوانید وارد وبسایت این موزه شوید و از تماشای هنر ایران لذت ببرید.

 

 

 

 

شما هم می‌توانید در مورد این خبر نظر بدهید

برای ثبت نظر، لازم است ابتدا وارد حساب کاربری خود شوید. نقطه نظرات و تجربه خرید خود را با دیگران در میان بگذارید و نظر خود را ثبت نمایید

افزودن نظر جدید